Olszewo, gm. Mikołajki (Olschewen, od 1938 roku - Erlenau).Książe Albrecht nadał 26 października 1540 roku Grzegorzowi Monikowi  pięć włókien sołeckich, 50 włók chełmińskich, położonych między Szymonką, Woźnicami, puszczą łuknajńską, Dąbrówką i Górkłem, celem założenia wsi Zawady. W 1565 roku tenże książe zapisał Sebastianowi Czechańskiemu, plebanowi piskiemu, osiem włók nadwyżki w Olszewie na prawie lennym. Dalszego zapisu dokonał w 1662 roku elektor i książe Fryderyk Wilhelm dla Jana Grygucia na dwie włóki.

Według rejestru przychodów starostwa ryńskiego z lat 1567 - 1568 Olszewo figurowało jako wieś czynszowa z dwiema karczmami i 43 gospodarstwami. W 1663 roku wieś ta posiadała 66 włók (Naroński, mapa Bistr. Rein.). W 1785 roku było w Olszewie 56 dymów, a oprócz tego dwór liczył 7 dymów. Olszewo zaliczano wówczas do o charakterze mieszanym, gdyż siedzieli tam ziemianie i chłopi na różnych prawach. W 1838 roku wieś miała 57 dymów i liczyła 402 mieszkańców. Do gospodarstwa dworskiego, zwanego Nowym Olszewem, około 1900 roku należało ponad 13 włók.

      Pomijając różne klęski, jakie nawiedziły wieś w minionych wiekach, wspomnieć należy o największej: w czasie pierwszej wojny światowej przebiegał tędy front między walczącymi Niemcami a Rosjanami, utrzymywał się on przez kilka miesięcy zimowych (1914 – 1915). Olszewo wraz z okolicą prawie doszczętnie zniszczono. Odbudowa wsi nastąpiła jeszcze przed zakończeniem wojny.

      Olszewo posiadało szkołę już przed 1740 rokiem, w 1818 roku uczęszczało do niej 40 dzieci, nauczał Krzysztof Rosiński. W 1935 roku była tu trzyklasówka. Uczyło się w niej 105 dzieci. Zabudowa wsi uformowała się w kształcie ulicówki na trakcie Mikołajki – Orzysz. Wieś ta należała do parafii w Szymonie. W 1939 roku liczyła 609 mieszkańców.

      W roku szkolnym 1947/48 nauczyciel Franciszek Ulaszewski uczył w szkole w Olszewie 111 dzieci. W marcu 1949 roku w Olszewie założono pierwszą w powiecie mrągowskim spółdzielnię produkcyjną. Zrzeszała ona 24 członków, którzy gospodarowali na obszarze 194 ha użytków rolnych. Zlikwidowano ją w 1956 roku. Po trzech latach z inicjatywy Leona Pietrasa, Pawła Prokopiuka, Jana Szydły, Stanisława Macocha i Marii Wiśniewskiej, w grudniu 1959 roku ponownie założono spółdzielnię produkcyjną w Olszewie. Właściwy jej rozwój przypadł na lata 1963 – 1966. Od tego czasu osiągnięcia produkcyjne niewiele ustępowały wynikom najlepszych spółdzielni w kraju. Spółdzielnia zrzeszała 37 członków i gospodarstwa na obszarze 369 ha użytków rolnych. W 1954 roku w wyniku kolejnej reformy podziału administracyjnego wsi na terenie powiatu mrągowskiego, zlikwidowano gminy zbiorowe i w ich miejsce utworzono mniejsze jednostki – gromady. Jedną z 21 utworzonych gromad było Olszewo. Z chwilą utworzenia gromad zniesiono stanowiska sołtysów. W 1958 roku przywrócono instytucje sołtysów, a w 1959 roku przestała istnieć gromada Olszewo.

      Przez Olszewo przebiega linia kolejowa łącząca Olsztyn z Ełkiem, oddana do użytku w 1911 roku.

      Do Olszewa należą następujące miejscowości:

    DŁUGI GRĄD (Dlugigrund, od 1930 roku – Langengrund), założony w 1708 roku jako osada szkatułkowa na jednej włóce i siedmiu morgach, później dworek W 1838 roku – 2 dymy i 21 mieszkańców.

    SZYMONKA MAŁA (Klein Schimonken, od 1938 roku – Kleinschmidtsdorf), osada z prawem chełmińskim, założona w 1639 roku na gruntach wsi Szymonki, nazwana dopiero w 1815 roku. Około 1900 roku gospodarstwo dworskie liczące 12 włók.

Źródło: Mrągowo – Z dziejów miasta i powiatu, 1975 rok

Do naszej szkoły przekazano następującą informację:

Olszewo posiadało szkołę już przed 1740 rokiem, w 1818 roku uczęszczało do niej 40 dzieci, nauczał Krzysztof Rosiński.



"Hallo,
can you tell me. where I can find more information about the olszewo school and the teacher at that time?

I'm interested in all.

Lars Rosinsky"